Wspierający partner w Twojej chorobie nowotworowej

Diagnoza oraz leczenie raka piersi, to kryzysowe wydarzenie, które wywołuje u osoby leczonej reakcję stresową. W tych momentach jednym z najważniejszych elementów kształtujących stan psychiczny pacjentki jest wsparcie otrzymywane od partnera – męża bądź przyjaciela. Nie możemy zapominać, że choroba nowotworowa to trudny okres nie tylko dla kobiety, ale również i dla jej partnera. Tak samo jak ona, może czuć się zagubiony i przestraszony.

Lęk i niepokój to normalne uczucia, które odczuwa osoba chora i jej bliscy. Wiedza na temat raka, często nie jest wiedzą rzetelną, ale opartą na stereotypach obecnych w przekazach medialnych takich jak telewizyjna, kolorowe gazety i radio. Z tych środków przekazu można usłyszeć nie tylko fakty, ale również wiele mitów, które wzmagają lęk i poczucie zagrożenia. Nie wszyscy mężczyźni są na tyle otwarci i dojrzali emocjonalnie, aby bezproblemowo przeprowadzić siebie i partnerkę przez ten trudny okres. Często bliscy i znajomi oczekują od niego, że zareaguje mądrze i racjonalnie, że będzie ostoją spokoju i podporą dla swojej partnerki. Trzeba jednak zrozumieć, że mężczyzna w takiej sytuacji ma prawo doświadczać takich emocji jak lęk i przerażenie. Potrzebuje czasu, aby zrozumieć swoje uczucia i nauczyć się jak najlepiej radzić sobie z nimi. Zadaniem chorej kobiety jest nie tylko poradzić sobie samej z wszechogarniającym stresem, ale również pozytywnie zainspirować twojego partnera do właściwego działania. Odpowiednia postawa mężczyzny pomoże partnerce w powrocie do zdrowia fizycznego i odzyskaniu równowagi emocjonalnej. Nie jest to łatwe zadanie, ale mamy wiele przykładów na to, że jest to jak najbardziej wykonalne. Wiele kobiet doświadczyło takiego wsparcia i ich związki w trakcie choroby znacząco się umocniły.

A oto kilka głównych kroków gwarantujących właściwe wsparcie:

1. Szczerze się komunikuj

   Po pierwsze nie ukrywaj żadnych, nawet trudnych do przekazania informacji. Proces ten zaczyna się już w momencie poznania diagnozy. Przekaż informację o diagnozie jak najszybciej, jak tylko będziesz gotowa na rozmowę. Pomoże ci to poradzić sobie z własnym strachem i obawą, a także sprawi, że partner stanie się częścią procesu leczenia i będzie mógł służyć ci wsparciem i pomocą. Zdaję sobie sprawę, że nie we wszystkich związkach relacje są szczere i otwarte. Jeżeli do tej pory nie rozmawialiście z mężem, to pojawienie się choroby nowotworowej nie zmieni tego automatycznie. Możesz to zmienić tylko ty sama, poprzez szczerą i otwartą rozmowę, a wtedy twój partner może odpowiedzieć ci tym samym.

   Pamiętam jak do mojego gabinetu przyszedł młody mężczyzna. Jego żona była po operacji piersi i w trakcie leczenia chemioterapią. Od momentu diagnozy minęły trzy miesiące, a on nie znalazł czasu i sposobności na szczerą rozmowę ze swoją partnerką. Przez cały czas był bardzo zajęty, pracował intensywnie i powtarzał żonie, że „wszystko będzie dobrze”. Wydawało mu się, że tak należy postępować, że robi wszystko dobrze. Oczywiście dobre jest to, że pracował i zarabiał na potrzeby rodziny, ale jeszcze lepsza byłaby rozmowa o jego odczuciach i o tym, jak mógł sprostać sytuacji, w której znalazła się rodzina.

   Przekazywanie informacji zwrotnych przez partnerów na temat sposobu w jaki się komunikują pomaga w okazywaniu wzajemnej troski. Dobrze jest pamiętać, że obustronna komunikacja wymaga czasu i wysiłku. Pytaj o to, czy w twojej postawie i sposobie komunikacji z żoną/mężem jest wystarczająco dużo wrażliwości i czułości na jej/jego potrzeby. Unikaj zrzędzenia i krytycyzmu. Przekazuj swoje obawy, myśli i niepokoje z wyczuciem i w odpowiednim momencie. Prowadź rozmowę z pozycji troski, szacunku i miłości.

2. Wyraź swoje potrzeby

   Ważna jest świadomość, że aby otrzymać wsparcie drugiej osoby, trzeba jej jasno przekazać jakiego rodzaju pomocy oczekujesz. Czasem partner może nie być świadomy jakie czynności mogą sprawiać ci trudność. Porozmawiaj z nim i pokaż mu, że jest to dla ciebie istotne. Nie bawmy się w półsłówka i niejasne sugestie. W jasny i wyraźny sposób komunikujmy drugiej osobie czego i w jaki formie oczekujemy. Życie jest zbyt cenne, żeby tracić czas na „gry” i niejasności.

3. Pozwól sobie pomóc w obowiązkach

   Rola jaką ma do spełnienia współmałżonek, nie jest łatwa. Współmałżonek często niesie ciężkie brzemię. Wykonuje on wiele czynności, którymi zwykle zajmowała się żona, a oprócz tego chodzi do pracy, pomaga żonie dotrzeć na leczenie, uczestniczy w wizytach u lekarza lub psychologa. Ma więcej obowiązków związanych z wychowaniem dzieci. Nie tylko musi przejąć typowe czynności związane np. z dowozem, lub odbiorem dzieci, ale również musi poświęcić im więcej czasu, którego nie starcza mamie. Odrabiane lekcji, rozmowy, wspólne zabawy z dziećmi, spacery z psem.

4. Wyraź swoje potrzeby emocjonalne

   Poza pomocą fizyczną, wspierający partner pamięta o potrzebach duchowych i emocjonalnych swojej żony. On zna i rozumie. Jest wrażliwy na te potrzeby i często z nią o nich rozmawia. Wsłuchuje się w jej emocjonalne potrzeby i nie boi się rozmawiać o sprawach trudnych. Odważnie rozmawia o uczuciach. Takiej otwartości nie jest łatwo się nauczyć, szczególnie gdy nie mieliśmy w zwyczaju prowadzenia takich rozmów. Wspólne wyjście do kina, teatru lub na spacer to dobry pomysł, ale w odpowiednim czasie. Te aktywności mogą być pomocne w budowaniu przyjaźni i więzi emocjonalnej małżonków, pod warunkiem, że nie będzie to zbytnim obciążeniem w danym momencie leczenia.

5. Przygotuj się na różne postawy mężczyzn

   Jak wielu mężczyzn, tak wiele różnych sposobów radzenia sobie w sytuacji choroby nowotworowej żony. Stereotypy mówią, że kobiety w sytuacjach trudnych reagują żywiołowo, a mężczyźni tłumią emocje w sobie. W skrajnych przypadkach potrafią odizolować się od sytuacji kryzysowej, poświęcając się bez reszty np. pracy zawodowej. Każdy mężczyzna reaguje inaczej, w zależności od dojrzałości emocjonalnej, siły charakteru oraz jakości związku jaki tworzą razem z partnerką. Dlatego też, może on być mocnym wsparciem dla swojej żony, ale też bywają sytuacje, gdy to on może potrzebować pomocy w większym stopniu niż ona. Pozwól na chwile słabości swojemu partnerowi, daj mu czas aby nabrał sił i sama staraj się być dla niego przykładem.

6. Nie obawiaj się zmian fizycznych

   Jedną z przyczyn występujących trudności we wzajemnych relacjach partnerów w związku, w którym kobieta choruje na nowotwór, mogą być zmiany fizyczne, z którymi trudno się oswoić, zarówno kobiecie jak i mężczyźnie. Utrata piersi to dla kobiety duży szok. Często wpływa na negatywną samoocenę. Kobieta przeżywa całą gamę emocji – od złości, zaprzeczenia, poprzez odrzucenie swojego ciała i siebie, aż do akceptacji siebie. Nie jest prawdą, że mężczyźni częściej opuszczają żony chore na nowotwór niż dzieje się to w związkach gdzie nie ma tego problemu, chociaż oczywiście bywają takie sytuacje. Relacje w małżeństwie partnerzy budują przez całe wspólne życie i utrata piersi przez partnerkę nie jest doświadczeniem łatwym, ale może wpłynąć na umocnienie relacji małżeńskich.

7. Pamiętaj o potrzebach partnera

   Pamiętaj o tym, że twój mąż także ma swoje potrzeby. Daj mu prawo, by je realizował. Jeżeli czerpie siłę i satysfakcję z pływania, to niech nie rezygnuje z tej aktywności. Jedna godzina na basenie to często wiele godzin aktywnego i zdrowego funkcjonowania. Aby nie popaść w poczucie osamotnienia i niemożności, pozwól, aby twój mąż, jeżeli tego pragnie, zadbał o swój własny system wsparcia. Sytuacja jakiej doświadczacie nie jest łatwa dla ciebie, ale również dla twojego partnera. „Z pustego i Salomon nie naleje” twój mąż także potrzebuje miejsca, przyjaciół i relacji, które pomogą mu zachować siłę i pielęgnować nadzieję.

Jeśli będziemy postępować zgodnie z wyżej opisanymi wskazówkami, to mamy bardzo duże szansę, że otrzymamy właściwe wsparcie od naszego partnera. A zgodnie z tym, co mówiliśmy wcześniej – odpowiednia postawa męża, pomoże partnerce w szybszym powrocie do zdrowia fizycznego i odzyskaniu równowagi emocjonalnej. Czas leczenia onkologicznego i związane z nim przeżycia i doświadczenia mogą znacząco wpłynąć na formę i jakość życia w związku. Może to być doświadczenie pozytywne, ale również musimy zdawać sobie sprawę z istniejących zagrożeń wypływających z zaistniałej sytuacji stresowej.

Jeśli potrzebujesz fachowej pomocy pamiętaj, że możesz ją otrzymać korzystając z porady psychoonkologa czy psychoterapeuty. Może to być terapia indywidualna lub terapia par. Dbaj o codzienne relacje w waszym związku, buduj zaufanie i szczerość. Pamiętaj o nadziei i ucz się każdego dnia jak można ją rozwijać i pielęgnować. Poszerzaj swój własny system wsparcia, dbaj o przyjaciół, niezależnie od tego czy jesteś pacjentką, czy mężem pacjentki.

Autorka:
Danuta Longić
psychoonkolog, psychoterapeuta
Poradnia psychoonkologii Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej- Curie w Warszawie